“`html

F-35 Savaş Uçaklarının Sorunları Yeniden Gündemde

Lockheed Martin tarafından üretilen F-35 savaş uçakları, güvenilirlik ve bakım sorunları nedeniyle sıkça eleştirilen bir konu haline geldi. Bu durum, hava kuvvetlerinin operasyonel etkinliğini etkileyebilir.

Kaliforniya’da donanmaya ait bir F-35 savaş uçağının düşmesi, daha önce yaşanan kazaları yeniden gündeme getirdi. Bu olayı dikkatle inceleyen Anadolu Ajansı (AA) muhabiri, 2018 yılından bu yana gerçekleşen 10’dan fazla ciddi kazayı derledi.

Önemli Kazalar

28 EYLÜL 2018
South Carolina kıyılarında eğitim uçuşu yapan ABD Ordusuna ait F-35B savaş uçağı, motor yakıt tüpündeki bir patlama nedeniyle düştü. Pilot, fırlatma sistemi sayesinde güvenli bir şekilde kurtuldu.
9 NİSAN 2019
Aynı yıl Japonya Hava Kuvvetlerine ait bir F-35A, eğitim tatbikatı sırasında kayboldu. Uçağın, Pasifik Okyanusu’na düştüğü belirlendi ve pilotun cesedine aylar sonra ulaşıldı.
19 MAYIS 2020
Florida’daki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne zorunlu iniş yapan başka bir F-35, devrilerek alev aldı. Yapılan inceleme, kazanın inişte kontrol kaybı ve uçuş kontrol sorunlarından kaynaklandığını tespit etti.
29 EYLÜL 2020
Bir diğer kaza, ABD Deniz Piyadelerine ait F-35’te meydana geldi. Havada yakıt ikmali sırasında tankerle temas eden uçak, pilotun fırlatma koltuğu ile kurtulmasına rağmen kullanılmaz hale geldi.
17 KASIM 2021
İngiltere’de HMS Queen Elizabeth uçak gemisinden kalkan bir F-35B, kaza yaptı. Pilot, uçağı güvenle terk etmeyi başardı, ancak uçak Akdeniz’e düştü.
4 OCAK 2022
Güney Kore Hava Kuvvetleri’ne ait bir F-35A, iniş sırasında kartala çarparak büyük hasar aldı ve servisten çıkarıldı.
24 OCAK 2022
USS Carl Vinson uçak gemisine iniş yaparken bir F-35, geminin kıyısına çarpıp denize düştü. Pilot fırlatma sistemiyle kurtuldu; kazada 7 denizci hafif yaralandı.
19 EKİM 2022
Utah’taki Hill Hava Kuvvetleri Üssü’ne iniş yapmaya çalışan bir F-35, düşerek tamamen hasar gördü. Pilot, yaşadığı küçük yaralarla kurtuldu.
17 EYLÜL 2023
South Carolina’daki bir hava istasyonunda düşen başka bir F-35, pilotun otopilot moduna geçtikten sonra uçağı terk etmesi sayesinde kurtulmasıyla sonuçlandı.
29 MAYIS 2024
New Mexico eyaletinde gerçekleşen bir kaza, pilotun kendisini fırlatarak kurtulmasına rağmen uçaktaki ciddi hasarlarla sonuçlandı.
29 OCAK 2025
Alaska’daki Eielson Hava Kuvvetleri Üssü’nde düşen F-35 uçağı ciddi hasar aldı; pilot hastaneye kaldırıldı.
30 TEMMUZ 2025
California’da düşen F-35, pilotun fırlatma sistemiyle kurtulmasıyla sonuçlandı. Olay sonrası alanda büyük bir yangın çıktı.

Bakım ve Güvenilirlik Sorunları

ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü tarafından yayımlanan yıllık raporda, F-35 savaş uçaklarının 2023’te güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik sorunlarıyla karşılaştığı bildirildi. Hedeflenen yüzde 65’lik görev hazır olma oranından %51 seviyesine düştüğü kaydedildi.

2024 raporlarında da F-35’in operasyonel gereksinimler belgesindeki kriterleri karşılamadığına dikkat çekildi. Ayrıca, ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi’nin verilerine göre, bu uçakların bakım giderleri her geçen yıl artarak 2018’de 1,1 trilyon dolardan, 2023’te 1,58 trilyon dolara ulaştı.

Özellikle, uzun vadeli uçuş planlamalarının güvenilirlik sorunları nedeniyle hedeflenenden düşük yapıldığı ifade ediliyor. Son 5 yılda uçağın görev yeteneğinin de düşüş göstermesi, hava kuvvetleri açısından endişe verici bir durum olarak değerlendiriliyor.

Elon Musk’ın Eleştirileri

SpaceX CEO’su Elon Musk, F-35 savaş uçakları hakkında eleştirilerde bulundu. Tasarımının ihtiyaçlardan yola çıkılmadan yapıldığını belirten Musk, bu durumun uçağı karmaşık ve maliyetli hale getirdiğini ifade etti.

Musk, insanlı savaş uçaklarının çağın dronlarıyla artık risk taşıdığını ve pilotların zarar görebileceğini savundu. Geçmişte yaptığı yorumlar, F-35 politikası konusunda ABD’de tartışmalara yol açtı ve gelecekte bir değişiklik olup olmayacağı konusunda belirsizlik yarattı.

Ayrıca, Musk, 2024’te F-35’lerin görev hazırlığı ve zamanlama konusundaki ilerlemeleri sorgulayan tweet’ini paylaşarak, mürettebatlı hava araçlarının dronlar tarafından kolaylıkla etkisiz hale getirileceğini vurguladı.

“`